از آغاز فعاليت كشاورزي لزوم تعيين خصوصيات اراضي از جمله خاك، به خودي خود آشكار بود. كوششهاي علمي اوليه، لزوم طبقهبندي خاك و متغيرهاي مرتبط با آن را در خصوص استفاده از خاك و يا كاربري اراضي، بويژه به منظور اهداف كشاورزي را مشخص نموده است. طبقهبندي اراضي به منظور تعيين قابليت و استعداد اراضي و تناسب منطقهاي خاكها براي استفادههاي گوناگون انجام ميشود. در این طبقهبندي به کمک بهرهگيري از خصوصيات خاك، چشمانداز و اقليم، كيفيت خاك براي كاربري معینی مشخص ميشود.
به منظور بهرهبردای پایدار از منابع، باید از اراضی متناسب با مشخصات و استعداد طبيعي آنها استفاده كرد. لازمه اين مهم انجام ارزيابيهاي دقيق از وضعيت موجود و سپس برنامهريزي در راستاي استفاده صحيح از اين منابع است. در اين ميان، ارزيابي اراضي حلقهاي بسيار مهم در زنجيرهاي است كه منجر به مديريت پايدار منابع اراضي و خاك ميگردد. بهرهبرداري از اراضي مطابق با قابليت آنها، افزون بر تأمين احتياجات نسل حاضر و آينده، تعادل اكولوژيك كره زمين را نيز حفظ ميكند.
به منظور تعیین استعداد و قابلیت اراضی برای استفاده¬های مختلف مانند کشت آبی و دیم، مرتع، جنگل، شهرسازی، صنعتی و ...، تحقیقات ارزیابی اراضی از سال 1346 در موسسه تحقیقات خاک و آب کشور آغاز شد. تاکنون این فعالیت¬ها منجر به تهیه گزارشات و نقشه¬های ارزیابی منابع و قابلیت اراضی به مقیاسهای 1:100000 و :1:250000 در سطح کشور شده است. شناسایی منابع اراضی ناحیهای از سال 1346 با اهداف زیر انجام شده است:
- خلاصه نمودن دادهها و اطلاعات قابل دسترس در منابع اراضی
- تهیه نقشه های قابلیت منابع اراضی کلی و مقایسهای به صورت کیفی از وضعیت کنونی و آینده اراضی
- مشخص نمودن خلأ موجود در مطالعات مستقیم آینده از منابع اراضی (شامل اقلیم، توپوگرافی، خاک، پوشش گیاهی و زهکشی)
- تعیین مشکلات و مسائل مهم استفاده کلی از اراضی به منظور طراحی استفاده از اراضی در آینده برای گزینههای مختلف توسعه
- مشخص نمودن اولویت مناطقی که مطالعات خاکشناسی تفصیلی¬تر باید در آنها انجام شود و همچنین تهیه چارچوبی برای تفسیر مطالعات خاکشناسی آینده، براساس ارزیابی های مقدماتی و اولیه از محدودیتها، مشکلات و قابلیت اراضی
- انجام مطالعات ارزیابی تناسب اراضی برای محصولات زراعی و باغی خاص
نقشههای ارزیابی منابع و قابلیت اراضی تاکنون در بسیاری از پروژه های مختلف کشاورزی، دامپروری، آبخیزداری و مراکز صنعتی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
در حال حاضر با توجه به توانمندی رایانه ها در تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات زیاد در زمان اندک، همچنین امکان استفاده از اطلاعات مکانی در سطوح وسیع، کاربرد برنامههای رایانه ای در ارزیابی اراضی در دنیا بسیار مورد توجه است. سامانه حاضر نیز به منظور نمایش تناسب اراضی دشتهای تحت کشت آبی کشور برای محصولات مختلف زراعی و باغی در پهنه جغرافیایی مربوطه، طراحی و ارائه شده است. استفاده از این سامانه می¬تواند حجم زیادی از اطلاعات مربوط به تناسب اراضی دشتهای آبی کشور برای محصولات زراعی و باغی را در زمانی اندک، در اختیار کاربر بگذارد. اطلاعات این سامانه برپایه خروجی های اخذشده از نرم افزار ارزیابی تناسب اراضی است که برای این منظور در موسسه طراحی و تهیه شده است. پایگاه های داده قدرتمندی از وضعیت خاکهای کشور، ایستگاههای هواشناسی، فنولوژی و نیازهای رویشی گیاهان مهم زراعی و باغی کشور در این نرم افزار بارگذاری شده تا به کمک روش پارامتریک قادر به تعیین تناسب واحدهای اراضی باشد. لازم به ذکر است که هرگونه تغییر یا به روز رسانی در داده های نرم افزار که منجر به تغییر خروجی تناسب شود، به راحتی به سامانه حاضر منتقل شده و قابل نمایش است.